Η νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας
   
 

α) Εβδομαδιαίες νηστείες

Αυτές είναι η Τετάρτη και η Παρασκευή. Όταν όμως στις ημέρες αυτές συμπέση μνήμη αγίου εορταζομένου (=δοξολογουμένου, όταν δηλαδή η ακολουθία του έχει μεγάλη δοξολογία), τότε γίνεται κατάλυσις οίνου και ελαίου. (Αυτές αναφέρονται σ΄αυτήν την σελίδα λίγο πιο κάτω).

β) Ετήσιες νηστείες

Οι ετήσιες νηστείες είναι τέσσερις, οι εξής.

A. Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή Σαρακοστή
Κατ' αυτήν γίνεται κατάλυσις οίνου και ελαίου μόνο το Σάββατο και την Κυριακή.

Β. Χριστουγέννων
Η νηστεία αυτή αρχίζει την 15η Νοεμβρίου. Κατ' αυτήν μπορούμε να νηστεύουμε με έναν απο τους δύο ακολούθους τρόπους.
1. Απο 15 έως 20 Νοεμβρίου αποχή απο ιχθύος. Κατάλυσις οίνου και ελαίου Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη και Σαββατοκύριακο. Απο των Εισοδίων της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου) έως του αγίου Σπυρίδωνος (12 Δεκεμβρίου) κατάλυσις ιχθύος, οίνου και ελαίου Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη και Σαββατοκύριακο. Απο δε τις 13 έως τις 24 Δεκεμβρίου κατάλυσις μόνον ελαίου τις ημέρες που επιτρέπεται.
2. Όλη την περίοδο Τετάρτη και Παρασκευή γίνεται γενική νηστεία. Κατά τις ημέρες Δευτέρα, Τρίτη και Πέμπτη γίνεται κατάλυσις οίνου και ελαίου, το δε Σαββατοκύριακο γίνεται κατάλυσις ιχθύος μέχρι την προπαραμονή των Χριστουγέννων.

Γ. Αγίων Αποστόλων
Είναι ίδια με τη νηστεία των Χριστουγέννων και διαρκεί απο τη Δευτέρα των αγίων Πάντων μέχρι τις 28 Ιουνίου.

Δ. Δεκαπενταυγούστου
Είναι ίδια με τη Μ. Τεσσαρακοστή, δηλ. κατάλυσις οίνου και ελαίου το Σαββατοκύριακο. Την 6 Αυγούστου, εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, γίνεται κατάλυσις ιχθύος. Την15 Αυγούστου, άν τυχαίνει Τετάρτη ή Παρασκευή, γίνεται κατάλυσις ιχθύος, και όχι κρέατος και γαλακτερών (= γάλακτος ή αυγών).

γ) Κατάλυσις οίνου και ελαίου (κατά μήνα)

Όταν τύχουν οι ημέρες Τετάρτη και Παρασκευή.

Ιανουάριος
11. Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου
16. Προσκύνησις αλύσεως απ. Πέτρου
17. Μεγ. Αντωνίου
18. Αθανασίου & Κυρίλλου Αλεξανδρείας
20. Μεγ. Ευθυμίου
22. Τιμοθέου αποστόλου
25. Γρηγορίου του Θεολόγου
27. Ιωάννου του Χρυσοστόμου (ανακ. λειψάνων)
30. Τριών Ιεραρχών

Φεβρουάριος
08. Θεοδώρου του Στρατηλάτου
10. Χαραλάμπους ιερομάρτυρας
11. Βλασίου ιερομάρτυρας
17. Θεοδώρου του Τήρωνος
24. Α΄ & Β΄ εύρεσις τιμ. κεφ. Προδρόμου

Μάρτιος
09. Τεσσαράκοντα μαρτύρων
26. Σύναξις αρχαγγέλου Γαβριήλ

Απρίλιος
23. Γεωργίου μεγαλομάρτυρος
25. Μάρκου αποστ. και ευαγγελιστού
30. Ιακώβου αποστόλου

Μάιος
02. Μεγ. Αθανασίου (ανακ. λειψάνων)
08. Ιωάννου του Θεολόγου
15. Παχωμίου μεγ. και Αχιλλίου Λαρίσης
21. Κωνσταντίνου και Ελένης
25. Γ΄ εύρεσις τιμ. κεφαλής Προδρόμου

Ιούνιος
08. Θεοδώρου στρατηλ. (ανακ. λειψάνων)
11. Βαρθολομαίου & Βαρνάβα αποστόλων
19. Ιούδα αποστόλου
30. Σύναξις των 12 αποστόλων

Ιούλιος
01. Κοσμά και Δαμιανού αναργύρων
02. Κατάθεσις Εσθήτος Θεοτόκου
17. Μαρίνης μεγαλομάρτυρος
20. Προφήτου Ηλίου του Θεσβίτου
22. Μαρίας της Μαγδαληνής
25. Κοίμησις αγ. Άννης
26. Παρασκευής μεγαλομάρτυρος
27. Παντελεήμονος μεγαλομάρτυρος

Αύγουστος
31. Κατάθεσις τιμ. ζώνης Θεοτόκου

Σεπτέμβριος
01. Αρχή της Ινδίκτου
06. Ανάμνησις θαύματος αρχαγγ. Μιχαήλ
09. Ιωακείμ και Άννης
13. Κορνηλίου εκατοντάρχου
20. Ευσταθίου και Θεοπίστης
23. Σύλληψις Ιωάννου Προδρόμου
26. Μετάστασις Ιωάννου Θεολόγου και ευαγγελ.

Οκτώβριος
06. Θωμά αποστόλου
18. Λουκά του ευαγγελιστού
23. Ιακώβου του Αδελφοθέου
26. Δημητρίου μυροβλήτου

Νοέμβριος
01. Κοσμά και Δαμιανού αναργύρων
08. Σύναξις Παμμεγίστων Ταξιαρχών
12. Ιωάννου Ελεήμονος
13. Ιωάννου Χρυσοστόμου
16. Ματθαίου αποστόλου και ευαγγ.
25. Αικατερίνης μεγαλομάρτυρος
30. Ανδρέου του Πρωτοκλήτου

Δεκέμβριος
04. Βαρβάρας μεγαλομ., Ιωάννου Δαμασκηνού
05. Σάββα του ηγιασμένου
06. Νικολάου του εν Μύροις
09. Σύλληψις Θεοτόκου υπο αγ. Άννης
12. Σπυρίδωνος Τριμυθούντος
15. Ελευθερίου ιερομάρτυρος
17. Δανιήλ προφήτου
20. Ιγνατίου Θεοφόρου

δ) Κατάλυσις ιχθύος

Κατάλυσις ιχθύος μόνο (και όχι εις πάντα) γίνεται στις ακόλουθες ημερομηνίες, ακόμη και όταν αυτές πέσουν Τετάρτη ή Παρασκευή.

Ιανουάριος
07. Σύναξις Ιωάννου Προδρόμου

Φεβρουάριος
02. Υπαπαντή Ιησού Χριστού

Μάρτιος
25. Ευαγγελισμός της Θεοτόκου

Ιούνιος
24. Γενέθλιον Ιωάννου Προδρόμου

Αύγουστος
06. Μεταμόρφωσις Σωτήρος
15. Κοίμησις της Θεοτόκου

Νοέμβριος
14. Φιλίππου αποστόλου
21. Εισόδια της Θεοτόκου

Την Μεσοπεντηκοστή και την Τετάρτη της αποδόσεως του Πάσχα.

ε) Κατάλυσις εις πάντα

Από τα Χριστούγεννα έως και την προπαραμονή των Θεοφανείων.
Από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου έως την Κυριακή του Ασώτου.
Από την Κυριακή της Αποκρεώ έως την Κυριακή της Τυρινής (εκτός κρέατος).
Ολόκληρη την Διακαινήσιμο εβδομάδα.
Από την Κυριακή της Πεντηκοστής έως την Κυριακή των αγίων Πάντων.

στ) Μεμονωμένες νηστείες

Ιανουάριος
05. Παραμονή Θεοφανείων

Αύγουστος
29. Αποτομή κεφ. Ιωάννου Προδρόμου

Σεπτέμβριος
14. Ύψωσις τιμ. Σταυρού

Δεκέμβριος
24. Παραμ. Χριστουγέννων

Τις ημέρες αυτές γίνεται νηστεία εις πάντα, εκτός εάν τύχουν Σάββατο ή Κυριακή. Στην περίπτωση αυτή γίνεται κατάλυσις οίνου και ελαίου.

ζ) Νηστεία Μ. Εβδομάδας

Κατά την Μ. Εβδομάδα τηρήται αυστηρή νηστεία άνευ οίνου και ελαίου όλες τις ημέρες.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
α) Όταν νηστεύουμε το έλαιον, δεν καταλύουμε και οίνον ή άλλα οινοπνευματώδη ποτά.
β) Ο οίνος και το έλαιον καταλύονται όλα τα Σάββατα εκτός του Μ. Σαββάτου.
ζ) Όταν θέλουμε να κοινωνήσουμε των Αχράντων Μυστηρίων, εφ΄ όσον τηρούνται όλες οι ανωτέρω καθορισμένες νηστείες, δεν επιβάλλεται άλλη νηστεία.